Эфсане
Къадимий заманлардан Къырымнынъ дагъларында ве чёллеринде адамлар озьара тынч ве муаббет, бир къоранта киби яшагъан. Дагъларда яшагъанлар багъча ве багълар асрагъанлар, авджылыкъ япкъанлар, туз тапкъанлар, комюр азырлагъанлар. Чёллерде яшагъанлар исе айван бакъкъанлар, юнь ишлеп, урба тиккенлер, килимлер токъугъанлар.
Джинлер исе адамларны озьара къавгъалаштырмагъа башладылар. Чюнки къавгъалы адамларны бойсундырмакъ, яшагъан ерлеринден къувмакъ къолайдыр. Дава де сакинлей, де янъы кучьнен туташа эди. Къабилелернинъ ханлары батырларны олюм-къалым тутушувына чыкъара эдилер. Айванлар ве къушлар биле озьара давалы олгъанлар.
Вакъыт кече, дагъ къабилелери ханынынъ огълу олгъан. Хан-заденинъ тербиесини чёльде догъып оськен аскерге буюралар. Къарт аскер оны эм арбий санатына огрете, эм де Къырым чёллерининъ аланлыкълары, ат чапувлары, ай киби дюльбер къызлары акъкъында икяе эте эди.
Чёль халкъынынъ ханында исе къызы осе эди. Онынъ дюльберлиги, акъылы акъкъында лафлар дагъларгъа да етти.
Хан-заде эр шейни бильген базиргянлардан чёльде буюк байрам оладжагъыны эшитти. Бу байрамда хан-къызына киев сечиледжек экен. Хан-заде чобан урбасыны кийип, севген атыны эгерлей де, чёльге чаптыра. Чёльдеки байрамгъа мешур батырлар, джесюр йигитлер етип кельдилер. Хан-заде къызны корьгенде, юрегине сюнгю санчыла. О, куреште енъген сонъ, хан къызынен яй атувда ярышмакъ керек ола. Къыз яй чекти, артындан хан-заде атты. Онынъ окъу хан-къызынынъ окъуна етип, экиге боле. Къыз атта ель киби учып кете, лякин йигит онъа ете ве олар хан чадырына берабер къайталар.
Хан-заде чобан урбасыны денъиштире ве о, ким олгъаныны эр кес биле. Къырымда тынчлыкъ олмасы ичюн чёль ханы яшларгъа эвленмеге разылыкъ бере.
Вакъыт кечип, ханнынъ къызы огъул тапа. Усталар алтындан бешик ясап, оны тылсымлы орьнеклернен яраштыралар. Бешик саллангъанда айненни сеси чыкъа экен. Дагъ халкъынынъ ханы гъайып олгъан огълуны чокъ къыдыра. О, душманлары тарафында булунгъаныны анълагъан сонъ, дженк илян эте. Эки буюк орду бири-бирининъ къаршысына дженкке азыр олып тизиле.
Бу арада дагъ халкъынынъ ордусы къаршысына хан-заде ве онынъ къадыны чыкъалар. Олар оглеринде ичинде огълан балачыкълары яткъан алтын бешикни тута эдилер. Дагъ халкъы хан-задени, хан да озь огълуны ве келинини таныдылар. Дженк ерине шенъ байрам олды.
Лякин джинлер алтын бешикни хырсызлады. Чёльде бу ишни дагъда яшагъан адамлар япты, дагъларда – чёль халкъынынъ иши, деген эмиш-демишлер таркъатылды. Кене дава къозгъалды. Кене адамлар эляк олмагъа башладылар.
Куньлернинъ биринде еди огълу олгъан бир багъджынынъ къапусына бир къарт келе. О, алтын бешикни джинлер падишасы хырсызлагъаныны ве залымны тек онынъ огъуллары енъип оладжагъыны айта.
Бабасы огъулларына бу сырны айта. Йигитлер джинлернинъ падишасынен урушмагъа кетелер. Танъдан кунь баткъандже тутушув кете. Йигитлер джинлернинъ падишасыны енъелер. Амма о, сонъки нефесини бермезден эвель йигитлерни ташларгъа чевире.
Алтын бешикни исе бугуньге къадар бирде-бир дагънынъ къобасында джинлер сакълы тута. О, джесюр, азамат, Ватаныны джан-юректен севген йигитлерни беклей.
Озь Алтын бешигини тапкъан халкъ Юртуна саип олур!
АНА-ВАТАН – АЛТЫН БЕШИКТИР!