Мешур саз шаири Ашыкъ Умер 1621 сенеси Кезлев шеэринде дюньягъа кельди. Онынъ омюри акъкъында чокъ риваетлер бар.
Бир риваетте о, даа бала экенде, мектепте ярамай окъугъаны, оджасы оны даима сёггени, балалар исе устюнден кульгени акъкъында икяе этиле. Бир кунь Умернинъ джаны агъырып, о, мезарлыкъкъа бара. Ерге ятып, агълай ве Алладан, бойле бичаре олып яшагъандже, олюм сорай.
Бираз вакъыттан сонъ козьлери юкъугъа кете ве о бир муджизели тюш коре. Дюльбер бир пери-къыз янына келип: «Сенинъ сёзлеринъни эшиттилер, лякин сен ольмейдженъ. Алланынъ эмиринен омюринъни бунъа багъышлайджанъ!» – дей де, саз узата.
Умер сескенип уянса, не корьсин? Янында саз ята. Огълан бекленильмеген бахшышны къолуна ала да, эвине къайта. Эртеси куню оджа оны кене зокъумламагъа башлай. Лякин бала оджанынъ эписи суаллерине догъру джеваплар бере. Бу джевапларны да къафиелеп айта ве эр кесни шашырта.
Шу куньден Умернинъ къолундан саз тюшмей. О пек дюльбер шиирлер, дестанлар токъумагъа башлай. Эписи шиирлерини о макъамнен саз чалып айта. Онынъ ичюн адыны Ашыкъ Умер къоялар.
Муджизе акъкъында эшиткен инсанлар Къырымнынъ чешит кошелеринде оны динълемеге келелер. Ашыкъ Умер исе озю дюньяны корьмеге истей ве сеяаткъа чыкъа. О фарс ве тюрк дюньясынынъ чокъ девлетлерини айланып чыкъа, йылларнен сеяатта булуна. Онынъ аджайип сазыны эм буюк сарайларда, эм фукъаре текиелерде, ханларда севип, динълейлер. О, мешур инсан ола.
Амма къартайгъан сонъ озь Ватанына къайтып келе. Озь догъмуш шеэринде о, эки джами къурдура. Бирини Кезлевнинъ куньдогъуш тарафында, дервишлер текиесининъ янында. Экинджисини исе, куньбаты тарафында. Бу джамининъ мезарлыгъында 1707 сенеси, 86 яшта олгъан улу саз шаирини къабирге теслим этелер. Джамини исе Ашыкъ Умер джамиси, деп адландыралар.
Халкъымыз озь шанлы огълуны унутмады. Ватанымызгъа авдет олгъан сонъ онынъ догъмуш шеэринде Ашыкъ Умерге эйкель къоюлды. Онынъ ташында шаирнинъ бинълернен язгъан бейитлеринден бири оюлып чыкъарылгъан.