Сачлы джандарыкъ – (лат. Astragalus suprapilosus)
Къырым эндемиги.
Ярымаданынъ куньдогъушындаки (Судакътан Кефегедже) къуру тёпеликлерде осе. Авропанынъ Къызыл китап джедвелине кирсетильген. Чечек айында ача, къуралайда емиш бере. Энъ чокъ оськен ери Эчкидагъ ве Токълукъ дагъынынъ сыртыдыр.
Акъреп – (лат. Euscorpius tauricus)
Къырым эндемиги.
Плейстоценден эвель заманлардан къалма реликт.
Эсасен ялы боюнда расткеле (амма Кефе, Кезлев, Акъмесджит ве Керичте де оны тапкъанлар олды). Ташлар арасында, эски эвлерде, йыкъынтыларда яшай. Ачыкъ сары тюсте, къыскъачы къаверенкиге чеке. Узунлыгъы 35-40 мм. Алты козю: эки данеси тёпеден ве экишер козь даа башынынъ эки тарафында бар. Уфакъ боджеклерни, чегерткилерни, атта шейтан атыны авлай.
Ясколка (асыл ады сакъланмагъан) – (лат. Cerástium)
Къырымда бу осюмликнинъ 10 чешити бар. Олар арасында Биберштейн ясколкасы Къырым эндемигидир. Назик беяз япрачыкълары олгъан чечек. Майыстан сабан айына къадар ача. Къырым яйлаларында сыкъ расткельген осюмлик, лякин дюньянынъ ич бир еринде осьмей. Авропанынъ Къызыл китабына кирсетильген.
Зизифора (асыл ады сакъланмагъан) – (лат. Ziziphóra taúrica)
Къырым эндемиги.
Къуру, къаялы-ташлы ве чамурлы дагъ этеклеринде, обаларда, алчакъ ташлы байырчыкъларда осе. Къуралайд арман айынадже ача. Емиши арман, ильк кузь айларында пише.
Осюмликте 0,5 – 1,5 файыз эфир ягълары мевджут. Къокъулы олгъаны ичюн чай киби ичиле. Бал яратыджы.
Къокъулы мерьем – (лат. Cyclamen coum kuznetzovii)
Къырым эндемиги.
Тансыкъ, гъайып олаяткъан чешити. Тек Къырымда кийик тарзда расткельген бу сой чечеклернинъ акъденъиз къабилесининъ екяне векили. Эвеллерде Къокъулы мерьем бир къач ерде осе эди. Лякин шимди тек Къарасувбазар районы Урус Къоджа коюнинъ этрафларында, Къырым дагъларынынъ экинджи сырасына кирген Къубалач сыртында расткеле. Чечекнинъ дюльберлиги онынъ ёкъ этильмесининъ себеби олды. О къыш чечеги сайыла, чюнки кеч ача. Къызыл китапкъа кирсетильген.
Бу осюмлик оськен ерлернинъ бир къысмы ерли къорукъ оларакъ илян этильген. «Къубалач» къоругъы 526 га мейданлыкъны къаплай.
Салбия, адачайы – (лат.Salvia demetrii)
Къырым эндемиги.
Куньбаты яйлаларда (Узунджа озенининъ дерелеринде), ташлы дагъ этеклеринде осе.
Джандарыкъ (Тёпе-Оба джандарыгъы) – (лат. Astragalus tauricus)
Къырым эндемиги.
Къырым дагъларынынъ этеклеринде, ташлы обаларда осе. Кефеде Тёпе-Оба байырында эм мор эм де акъчиль чешитини расткетирмек мумкюн.
Къуралайд сабан айынадже ача. Джандарыкънынъ орькени бугъум-бугъум ола.