Tıva halq masalı
Bir zamanda qartnen qartiy yaşağan. Bir kün qart odun cıymaq içün ormanğa ketken. Eñ büyük terekni körip, endi baltanen urmaq istegende, terekten altın quş çıqqan.
Quş insan sesinen ayta:
– Qart, teregimni kesme!
Qart şaşırğanından baltanı yerge tüşüre.
Quş qartnıñ bütün isteklerini becermege söz bere.
Qart razı olıp, dey:
– Evim yanına odun taşıp qoy.
– Yahşı, olur saña odun.
Qart boş ellernen evine qayta.
– Tenbel qart, neçün evge odunsız qayttıñ? – soray qartiy.
Qart qartiyge altın quş aqqında tarif ete.
Ertesi künü qart eski yurt etrafında çoq odun köre. Şaşıp qalğan qart kene baltanı beline bağlap, ormanğa kete. Büyük terekniñ yanına barıp, baltanen ura. Altın quş terekniñ içinden çıqıp, soray:
– Qart, ne isteysiñ?
– Maña eski yurt yerine aq çadır qoy, – dey qart.
– Yahşı, olur saña aq çadır, – dey quş ve quvuşqa qayta.
Qart evine qaytıp kele. Ertesi künü qart ve qartiy büyük aq çadırda uyanalar.
Kene qart ormanğa bara. Büyük terekni qaqa, altın quş çıqıp, soray:
– Ne isteysiñ, qart?
– Mende aq tuvar olmasını isteyim, – dey qart.
– Yahşı, olur saña aq tuvar, – dey quş ve quvuşqa qayta.
Qart evine qaytıp kele. Ertesi künü qart ve qartiy çadırnıñ etrafında bir sürü aq mal köreler. Bütün kün qart ve qartiy malnı saya, sayamaylar.
Qart qartiyden soray:
– Altın quştan daa ne tileyik?
– Açköz qart, – dey qartiy. – Er şey bizde bar, qalğan yaşayışqa yeter.
– Ah, sen, qartiy! Öz baht-seadetiñden vazgeçesiñ. Men Han olmağa isteyim, qullarğa emir etmek, em sen Hanımım olacaqsıñ.
– Aqılıñnı topla, qart, bu aqılsızlıqnı başıñdan çıqar, – dey qartiy.
Qart qartiyni diñlemegen ve ormanğa ketken. Urğan baltanen büyük terekke, quş çıqmağan. Daa bir kere urğan, altın quş çıqmağan. Üçünci kere bütün küçnen urğan terekke, lâkin beftan eken. Qart açuvlanıp, terekni yıqtırğan, quvuşnıñ içine baqıp, quşnı tapmağan.
Qart evine qaytıp, qartiyge er şeyni añlatqan. Qartiy açköz qartnı pek sürekli söggen.
Saba olğan. Qart ve qartiy, eskisi kibi, qara yurtnıñ içinde uyanğanlar.