ÇAM TEREGİ VE BOZTORĞAYÇIQ

Rivayet

Küz kelgeninen tereklerniñ yapraqları sararıp, tökülmege başlaylar. Quşlar sıcaq yerlerge uçıp ketmege azırlanalar. Tabiatta er şey qışqa azırlanmağa başlay. Yalıñız çam teregi özüniñ yaraşıqlı, zengin yeşil urbasını deñiştirmey. O, yaz-qış yeşil tura. Aceba, ne sebepten böyle ola eken?

Evel zamanlarda bir qış pek erte kelgen eken. Episi quşlar sıcaq yerlerge uçıp ketken. Ufaq quşçıqlar balaban turnalarnıñ arqalarına minip, olarnen uçıp ketkenler. Lâkin bir çoçamiy torğayçıq çölniñ ortasında qalğan. Onıñ qanatçığı zayıf eken. O, çölde ösken çalılarnıñ tübünde gizlenip, tüşüncege dalğan.

Menim qanatım zayıf. Qış çillesinde elâk olmaq mümkün. Çare tapıp özümni bu belâdan qurtarmaq kerekim. Ormanğa barsam, bir de bir terekniñ quvuşında gizlenip, özümni suvuqtan saqlarım, – dep tüşüngen, ve ormanğa taraf ketken.

O, ormannıñ içine kirgeninen balaban emen teregini körip, oña:

Canım emen teregi, men saña yalvaram, meni öz quvuşıña qışlamağa yiber, – degen.

Ebet! Bütün qış menim pelitlerimni aşaycaqsıñ. Men ise kelecekte yerge ne saçacam? – degen emen ve quşçıqnı yibermegen.

Çoçamiy orman boyu kete. Baqsa, şuvuldap aqqan özenniñ çetinde pıtaqlarınen suvnı sıypap turğan tal terekni körgen:

Canım tal, güzel tal, iç olmağanda sen meni öz quçağıña al, meni ayazdan saqla, – degen.

Tal ise:

Men her kün özennen laf etem, sırdaşam. Maña keder etme, ket bu yerden, – degen.

Quşçıq muğayıp, endi ormannıñ çıtırman yerine kirgen. Bu arada onıñ ögünde çam teregi peyda olıp, ondan:

Kiçkene çoçamiy, sen qayda ketesiñ? Tezden suvuqlar başlaycaq, buzlarsıñ.

Qayda ketkenimni özüm de bilmeyim. Dostlarımnen uçıp olamadım. Ormanğa keldim.

Öyle olsa, menim pıtaqlarımnıñ arasında yaşa. Men seni çarem olğanı qadar ayazdan qorçalamağa tırışırım, – degende, pıtaqlarını yerge egiltip, bir yerge toplağan, quşçıq içün yuvaçıq yapqan. – Sen qorqma, men seni bütün qış özümniñ urluqlarımnen baqarım.

Çoq sağ ol, merhametli çam teregi, – degen bostorğay.

Suvuq yeller esip başlağan. Yel Qışbabadan qaysı tereklerniñ yapraqlarını tökmek kerekligini sorağan:

Qışbaba:

Çam tereginden ğayrı episi tereklerniñ yapraqlarını tüşür, – degen.

İşte, ondan berli çam teregi yaz-qış yeşil olıp tura.