QIRIM UÇANSUVLARI

Qırım dağlarınıñ eteklerinde biñlernen çoqraqlar yer tübünden urıp çıqa, olar irmaqlar ve özenlerni yaratalar. Tap töpeden, qayalardan aqıp, uçansuvlar şırılday.

Qırımdaki çoqsu uçansuvlar tek baarde yaratıla, yazda ise qurup keteler.

Eñ yüksek uçansuvnı Yalta şeeriniñ civarında körmek mümkün.

Uçan-Su özençigi 390 metr yükseklikten aşağı atıp, dört basamaqtan keçe ve dört: 90 m., 15 m., 7 m., 8 m. – yükseklikte olğan uçansuvlarnı yarata.

Eñ çoq barılğan uçansuvnı Qızıl-Qoba üstünden aqqan özen yarata. 25 m yüksek-likten tüşken suv astında turistler yuvunmağa seveler.

Suvu eñ nomay, cümert olğan Cur-Cur uçansuvı atta eñ sıcaq yazlarda qurumay. O, 15 m yükseklikten tüşe. Onı körmek içün Ulu-Üzen köyüni keçip, Qarabiy yaylâ tarafına ketmek kerek. Cur-Curnıñ suvu yaz-qış – pek salqın ola. Onıñ içün onı daa eñ suvuq suvlı uçansuv, demege mümkün.

Su-Atqan – eñ az yaşağan uçansuv. Onı tek baarde, qarlar irigende bir qaç kün körmek mümkün. Yazda ise Su-Atqan özeni quruğanı sebebinden uçansuv olğan yerde töpeden tamçılar tüşe ve ufaq gölçikni yarata. Su-Atqan Belbek vadiysinde Kökluz (Bogatoye üşçelye) köyüniñ yanındadır.

Eñ nomay baarlik uçansuvı Kökköz (Sokolinoye) köyüniñ civarında, Boyka dağınıñ üstüden aqa. Onıñ tek baarde, qarlar irigende bir qaç kün ömüri ola.

Eñ dülber sayılğan uçansuv Aluşta yanında Yaman-Derege aqa.

Onıñ yüksekligi 12 metr.

Qobalar uçansuvı eñ doğru suv perdesini yarata ve temiz bir gölçikni meydanğa ketire. Onı Qobalar-suv irmağınıñ Urkusta (Peredovoye) köyünden 3 km uzaqlıqta körmek mümkün.

Yauzlar özeninde pek yüksek olmağan, lâkin eñ küçlü eki uçansuv 6 m yükseklikten ata. Suv nomay kelgende o öyle küçlü ura ki, tübdeki tomalaq taşlar qayağa ışqılanıp, taş içinde oyuqlar yapa. Neticede, Aşağı Yauzlar uçansuvı tübünde büyükten-büyük qazan yaratıldı.

Eñ romantik denilgen uçansuv Arpat köyüniñ yanında. Cuncur özeni taşlarnı öyle bir tegiz işlegen ki, bu işni tabiat yapqanına zornen işanasıñ. Cuncur uçansuvı 10 m yükseklikten tüşe. Kimdir aşağıda yaratılğan taş qazanğa Sevgi Tıynağı adını bergen.