Bir zamanda zengin, lâkin merametsiz bir adam yaşay eken. Onıñ qadını ve oğlu bar eken. Qarı-qoca öyle bir saran ekenler ki, balasına bile bir qapım ötmek qızğanalar. Bala hor ösken.
Zenginniñ evinde bülbül yaşay eken. Zengin qadınınen beraber aş aşamağa oturğanda, bülbülçik toqtamayıp yırlay eken.
Bir kün olar sofra başında aşay, balaçıq da qapı tübünde qatqan-quruğan ötmek parçasını kemire eken. Bülbül öyle bir sesli ötmege başlağan ki, zengin qadınına:
– Eger şu quşnıñ aytqanını kim de añlap, maña bildirse, oña büyük eyilikler yapar edim, – degen.
Bala babasınıñ bu sözlerine:
– Baba, quşnıñ tilinden men añlayım. Lâkin sizge aytmağa qorqam, – dey.
Anasınen babası balanı pek sögeler ve quşnıñ ne aytqanını mıtlaqa söylemesini emir eteler. Quş şöyle dey eken:
– Öyle zaman kelecek ki, siz hor baqqan bu balanıñ eline babası suv tökecek, anası ise yüzbez tutacaq.
Baynen qadını balanıñ bu sözünden qorqalar ve onı başlarından atqarmağa qarar bereler.
Bir gece, bala tatlı yuquda ekende, onı bir qayıqqa qoyıp, deñizge yibereler. Tamam şu vaqıtta bülbül de qafesten uçıp kete de, barıp, balanıñ qayığına qona. Bala ise sallana-sallanğan qayıqta yuqlay. Saba uyanğanda o, özüni deñiz ortasında körip, ağlamağa başlay. Şu yerde bülbül oña söz qata:
– Ağlama. Uzaqtan bir gemi keleyata. O seni qurtaracaq.
Çoqqa barmay, ufuqta gemi peyda ola. Balanı gemige alalar.
Geminiñ saibi pek yahşı adam eken. O balanı evlâtlıqqa ala ve öz balasıday baqa.
Bir kün bala babalığına şay dey:
– Baba, bülbulim yaqında büyük furtuna çıqacaq, dey. Şunıñ içün acele sürette bütün yelkenlerni açıp, yalığa yaqın tınç yerde turmağa aşıqayıq.
Gemi saibi balanıñ sözüne emiyet bermey. Lâkin bir qaç saatten soñ öyle furtuna köterile ki, geminiñ yelkenlerini parça-kesek ete, az qala gemini batırayaza. Kene hayırlısı olıp, gemi de, adamları da sağ qalalar.
Biraz vaqıttan soñ bala kene babalığına muracaat etip:
– Baba, bülbulimniñ aytqanına köre, yanımızda on eki geminde aydutlar dolaşa ekenler, – dey.
Geminiñ saibi balanıñ bu sözüni diñley ve gemini yaqın adalardan birisine aydap, saqlana. Çoq keçmeden, olar avlaqta on eki gemide deñiz aydutlarınıñ ötip ketkenlerini köreler.
Gemi yolunı devam etip, az kete, uz kete, derya-deñiz tüz kete, tap soñu, Yeşil yurt degen bir memleketke barıp çıqa. Yeşil yurt padişasınıñ sarayı ögünde üç yıldan berli üç qarğa gece-kündüz bağırıp-çağırıp tura ekenler. Padişa pek raatsızlanıp, onı qarğalardan qurtarğan adamğa qızını ve padişalıqnıñ yarısını aday.
Endi yigit çağına kirgen oğlan padişağa yardımını teklif ete. Padişa razı ola. Soñ yigit qarğalarnı kösterip:
– Padişam, bu üç qarğanıñ biri anası, ekincisi babası, üçüncisi ise olarnıñ balasıdır. Babanen ana bu bala içün davalaşalar. Babası bala menim dey, anası – bala menim dey. Sizge davalarınıñ adaletçe baqılması içün ricada bulunalar. Padişam! Bu bala angisiniñdir? – dep soray.
Padişa: “Bala babanıñdır”, – dey.
Padişa sözüni bitirir-bitirmez, baba balasınen bir tarafqa, ana qarğa diger tarafqa uçıp keteler.
Padişa sözüni tuta, küçük qızını ve memleketiniñ yarısını yigitke bere.
Biraz vaqıttan yigit yaş kelinnen beraber seyaatqa çıqa ve çeşit yerlerni ziyaret eteler. Şeerlerniñ birisinde bir evde musafir olıp qalalar. Pahıl kibi, bu ev yigitniñ babasınıñ evi olmasınmı! Saba yigit betini yuvğanda, babası onıñ eline suv töke, anası oña yüzbez tuta. Olar ösip büyügen öz balasını tanımaylar. Yigit ise olarnı tanıy ve özüni de tanıttıra. Eki qart bir vaqıtta yapqan fenalıqlarına pek peşman olalar.
Yigit ise olarnı acıp: “Siz menim ana-babamsıñız”, – dep, olarnı özünen beraber alıp kete ve ömürleriniñ soñuna qadar baqa.