AŞIQ ÜMER

Meşur saz şairi Aşıq Ümer 1621 senesi Kezlev şeerinde dünyağa keldi. Onıñ ömüri aqqında çoq rivayetler bar.

Bir rivayette o, daa bala ekende, mektepte yaramay oquğanı, ocası onı daima söggeni, balalar ise üstünden külgeni aqqında ikâye etile. Bir kün Ümerniñ canı ağırıp, o, mezarlıqqa bara. Yerge yatıp, ağlay ve Alladan, böyle biçare olıp yaşağance, ölüm soray.

Biraz vaqıttan soñ közleri yuquğa kete ve o bir mücizeli tüş köre. Dülber bir peri-qız yanına kelip: “Seniñ sözleriñni eşittiler, lâkin sen ölmeyceñ. Allanıñ emirinen ömüriñni buña bağışlaycañ!” – dey de, saz uzata.

Ümer seskenip uyansa, ne körsin? Yanında saz yata. Oğlan beklenilmegen bahşışnı qoluna ala da, evine qayta. Ertesi künü oca onı kene zoqumlamağa başlay. Lâkin bala ocanıñ episi suallerine doğru cevaplar bere. Bu cevaplarnı da qafiyelep ayta ve er kesni şaşırta.

Şu künden Ümerniñ qolundan saz tüşmey. O pek dülber şiirler, destanlar toqumağa başlay. Episi şiirlerini o maqamnen saz çalıp ayta. Onıñ içün adını Aşıq Ümer qoyalar.

Mücize aqqında eşitken insanlar Qırımnıñ çeşit köşelerinde onı diñlemege keleler. Aşıq Ümer ise özü dünyanı körmege istey ve seyaatqa çıqa. O fars ve türk dünyasınıñ çoq devletlerini aylanıp çıqa, yıllarnen seyaatta buluna. Onıñ acayip sazını em büyük saraylarda, em fuqare tekiyelerde, hanlarda sevip, diñleyler. O, meşur insan ola.

Amma qartayğan soñ öz Vatanına qaytıp kele. Öz doğmuş şeerinde o, eki cami qurdura. Birini Kezlevniñ kündoğuş tarafında, dervişler tekiyesiniñ yanında. Ekincisini ise, künbatı tarafında. Bu caminiñ mezarlığında 1707 senesi, 86 yaşta olğan ulu saz şairini qabirge teslim eteler. Camini ise Aşıq Ümer camisi, dep adlandıralar.

Halqımız öz şanlı oğlunı unutmadı. Vatanımızğa avdet olğan soñ onıñ doğmuş şeerinde Aşıq Ümerge eykel qoyuldı. Onıñ taşında şairniñ biñlernen yazğan beyitlerinden biri oyulıp çıqarılğan.