ER ŞEYNİÑ ÖZ ADI BARм


“BAHRİ EMENİ”

Qarasuvbazar rayonında Aq Qayanıñ civarında sekiz yüz yıllıq emen teregi öse. Bu terek – Bahri emeni adını taşıy. Başta mında dört emen öse edi. Olar dört qaraman: Bahri, Azmi, Suvari ve Mambet şerefine oturtılğan.

1777 senesi rus generalı Suvorovnıñ ştabı bu terekniñ taldasında yerleşken ve emenniñ adı “suvorovskiy dub” olıp qalğan.

Onıñ büyükligi insannı ayrette qaldıra, çünki yüksekligi 18 metr, qalınlığı ise 12 metr.


“KELİN QAYA”, “BALALI QAYA”, “QARTANA QAYA”

Qırımnıñ yalı boyunda Demirci qayalarnıñ bölgesinde yüksek ve acayip bir qaya bar. Bu qayağa qadimiy vaqıtlarda şumalılar “Kelin qaya”, demirciler ise “Balalı qaya” ve “Qartana qaya” dey ediler. Amma turistler qayanı Yekaterina II qıraliçege oşatıp, oña “Golova Yekaterinı” adını qoyğanlar. Qırımtatar eski toponimik ad rus qıraliçesi Qırımnı ziyaret etmezden evel bar edi.


“ORMAN-QOŞ”

Qırımnıñ eñ yüksek dağı – Orman-qoş (yüksekligi 1545m). Mında da yañlışlıq oldı, “orman” sözüni “roman” sözge deñiştirgenler. Qayd etmek kerek ki, 1904 senesi Sankt-Peterburg şeerinde S.N. Yujakov muarrirliginde “Büyük entsiklopediy” kitabı neşir olunğan, anda 244 saifesinde Qırımnıñ eñ yüksek dağnıñ adı “Roman-qoş” degil de, kerçek adı “Orman-qoş” olğanı yazıla.


“SÜNGÜ-SÜV”

Aqmescit ve Aluşta yolunda, Demirci köyge burulğanda, Süngü-Suv (Ştık-voda) çeşmesi bar. 1804 senesi Şuma cenkinde elâk olğan türk ofitseri İsmail ağanıñ hatırasına oğlusınıñ sımarışınen bu çoqraq şadırvan şeklinde yapıldı. Soñra 1824 senesi Süngü-Suv çeşmesi rus seraskeri Kutuzovnıñ adınen adlandırıldı.


“QIZ QALE BURUN”

Suvdağnıñ eñ körümli yeri Ceneviz qalesi. O, 9 asırda qurulğan. O vaqıtta bu yer Qız qale Burun adını taşığanına baqmadan, tarihtı o, Ceneviz qalesi kibi qaldı. 1222 senesi selcuk türkleri Suvdağğa ucum etip, bu qaleniñ içinde cami qurdılar, adını Padişa cami, ya da Bayazid camisi qoyğanlar. Bu cami Qırımda Allahnıñ ilk evi sayıla.

Dağ, şeer ve köy adlarını deñiştirmek mümkün, lâkin halq hatırası yaşar eken, halqnıñ özü de yaşay!