MİLLİY İÇİMLİK – QAVE

Bu acaiyp içimlikniñ vatanı Efiopiya sayıla. XI asırda Qaf degen yerde eçki otlatqan çobanlar, ayvanlar nasıldır terekniñ yapraqlarını aşap, pek oynaq olğanını köreler. Olar da bu yapraqlardan faydalanalar. Özlerini pek tendürist, sağlam duyalar, işte boldurmaqnı bilmeyler.

Terekniñ yemişini, doğrusı, urluqlarını ateşte qızartıp, çekip içmek de tesadüfen olıp çıqtı. Qave terekleri ösken yerni yaqqan köylüler yanğın yerinde küygen urluqlarnı tapalar. Qoqusını ve lezetini pek begeneler.

Efiopiyadan qave Arabistanğa kelip tüşe, araplarnıñ eñ sevimli içimligi ola. Onı östüreler ve mahsulat olaraq diger memleketlerge satmağa başlaylar.

İstanbulda ilk qavehane 1564 senesi, Londonda – 1652 senesi, Parijde – 1672 senesi açıldı.

18 asırda qave teregini Merkeziy ve Cenübiy Amerikada östürmege başlaylar. Yava adasında, Braziliyada bu yemiş 200 yıldan berli östürile. Al-azırda dünyada yermaydan (neft) soñ, qave – bu eñ çoq istisal (proizvodstvo) etilgen ve paalı satılğan mahsulat.

Qırımda östürilmese de, qoqulı, lezetli qave asırlar devamında qırımtatar halqınıñ milliy içimligi olıp qaldı. Sürgünlik zamanlarında bile, qıtlıq olğanda, adamlar qavesiz yaşap olamağan, onıñ yerine arpa, nohut, pelit (jölud) fındığı qavurıp, içkenler.

Şimdi qaveniñ pek çoq cınısları ve çeşitleri bar.

Milliy adetler kütülgen qorantalarda musafirlerni er daim qavenen sıylaylar. Qave içken soñ: “Sağ oluñ! Kiseñizge bereket”, – deyler. Qonaqbaylar ise “Afiyetler olsun!”, – dep, cevap qaytara.