Он дёрт ярым асырлыкъ Алушта – Къырым ялы боюнынъ энъ къадимий шеэрлеринден биридир.
Алтынджы асырда бизанслылар белли Алустон керменни къургъан. О, бинъ йыл къадар хызмет эткен. Онынъ учь къуллеси олгъан: Чатал-Къулле, Орта-Къулле ве Ашагъы-Къулле. Бу керменде инсанлар чокълашкъан сайын, о кенълешкен ве диварлары къавий олгъан шеэрге чевирильген.
Къаратав этегинде Нефан-Озен башында менгир (меджа-таш, тикли-таш) ерлешкен. Эки бучукъ бинъ йыл эвельси пейда олгъан таврларнынъ таш мезарлары бугуньгедже сакъланып къалдылар
Алушта дживарындаки энъ белли ерлерден Сюнгю-Сув (Штык-вода) ве аджайип корюниши олгъан эфсаневий Демирджи дагъыны анъмакъ мумкюн. 1824 сенеси Сюнгю-Сув чешмеси рус сераскери Кутузовнынъ адынен адландырылды.
Къырым Русие тарафындан запт этильген сонъ, Алуштанынъ бутюн топракъларыны сакинлеринен берабер II Екатерина чариченинъ хызметкярлары арасында болюштирдилер. Шу вакъыттан башлап, шеэрнинъ мимарджылыгъы бутюнлей денъишти. Кунюмизге къадар тек сакълангъан джами – 19 асырда къурулгъан Юкъары джамидир. 20 асырда ёл кечиргенде Ашагъы джамини йыкътылар. Джами олгъан ерге даа Мезарлыкъ дей эдилер, онынъ янында Азиз олгъан.
1907 с. Алуштанынъ башы оларакъ улу оджамыз Исмаил Гаспринскийнинъ якъын досту ве фикирдеши Мустафа мырза Давидович тайинлене. Бу заманда шеэрде чокъ эйи денъишмелер олып кече. Алушта энъ дюльбер курорт шеэрине чевириле ве раатлангъанларнынъ сайысы арта. Янъы биналар къурула, таш ёллар тёшеле. Мусульман къызлары ичюн Къырымда биринджи мектеп ачыла.
1930 сенеси Алушта ве этрафтаки Гурзуф, Никита, Къызыл-Таш, Дегирменкой, Партенит, Кучук-Ламбат, Буюк-Ламбат, Шума, Демирджи ве Корбек койлери къырымтатар миллий больгесини тешкиль эттилер.
Алуштанынъ шанлы огъулларындан бири Абдуль Тейфукъ. Экинджи Джиан дженкинде иштирак этип, 1943 сенеси Советлер Бирлигининъ Къараманы олды.